دهه شصتی ها، ساده زیست شوید تا...

افزایش جمعیت دهه 60 شروعی بر سیاست های کنترل جمعیت

دهه شصتی‌ها بیش از هر چیزی از هرم جمعیتی ایران نالانند. افزایش جمعیت این نسل و تقاضای بالای جمعیت آنان، باعث شد تا سیاست‌های کنترل جمعیتی در ایران جدی گرفته شود؛ رخدادی که اکنون به گواهی نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ به تهدیدی برای آینده جمعیتی ایران تبدیل شده است. به عبارت دیگر سیاست‌های کنترل جمعیتی در ایران که از سال‌های دهه سی و چهل طراحی شده، مهمترین رخداد این عرصه در سال ۱۳۷۲ بود که با حذف همه سیاست‌های تشویقی سه اولاد به بالا، سریع‌ترین کاهش ثبت شده در نرخ رشد جمعیت یک کشور به ثبت رسید و نرخ رشد جمعیت ایران را در مدت کوتاهی از 3.2 درصد به 1.3 درصد در سال 91 رساند.

این در حالی است که قانون حذف سیاست‌های تشویقی فرزند سوم به بعد، در سال ۱۳۷۲ رسما به تأیید شورای نگهبان رسید. با این که این سیاست‌ها در سال‌های دهه هفتاد به خوبی اعمال شد و نتایج مشهود و چشمگیری داشت؛ ‌اما این روز‌ها خبر از کاهش جمعیت و نرخ باروری به گوش می رسد و بسیاری از کارشناسان معتقدند که توجه به اشتغال و ازدواج دهه شصتی ها، کمک بزرگی به افزایش جمعیت می کند.

پنجره جمعیتی؛ فرصتی که شاید دیگر اتفاق نیفتد!

 اکنون جوانان دهه شصتی کشورمان پنجره جمعیتی ایران  را به وجود آورده اند. فرصتی که بسیاری از کشورها آرزوی رسیدن به آن را دارند و زمانی برای هر کشوری ایجاد می‌شود که جمعیتِ در سن کار و فعالیت اقتصادی در آن کشور، به حداکثر میزان خود برسد و این تحول جمعیتی حاکی از آن است که در دهه جاری و پیش ‌رو، نسبت جمعیت مولد به بالا‌ترین سطح خود در تاریخ تحولات جمعیتی کشور می ‌رسد.

دهه شصتی‌ها، حاضر نیستند فرزند زیادی داشته باشند

رییس مرکز آمار ایران، با اشاره به هرم سنی کشور بر اساس سرشماری سال 90 می گوید: در هرم سنی دو مستطیل زرد رنگ وجود دارد یکی از آنها مستطیل گروه 20 تا 23 سال است و اوج بهره‌وری جمعیت ماست و اگر زیرساخت‌، امکانات و شغل فراهم باشد، با توجه به سطح تحصیلات می‌توان حداکثر بهره‌وری را داشت. این در واقع موج جمعیتی دهه 60 و متولدین دهه 60 هستند، اما مستطیل زرد رنگ دیگر بسیار نگران‌کننده است، چرا که به اندازه مستطیل بالا عرض ندارد و نشان می‌دهد کسانی که ازدواج می‌کنند و تشکیل خانواده می‌دهند، به ویژه دهه شصتی‌ها، حاضر نیستند فرزند زیادی داشته باشند. 

قطعا عدم تمایل به فرزندآوری در این گروه سنی، خطرات زیان باری را بر سر راه کشورمان قرار می دهد و این موضوع تا بدان جا اهمیت دارد که برخی مسئولین و جمعیت شناسان معتقدند که با اتخاذ سیاست های درست در زمینه اشتغال و ازدواج جوانان، می توان از این پنجره جمعیتی به خوبی استفاده کرد، در غیر اینصورت این فرصت طلایی به تهدید تبدیل خواهد شد

متولدین دهه ۶۰ هم اکنون در سن ازدواج هستند، اما ما چه کردیم؟

البته دکتر محمد اسحاقی دبیر شورای مهندسی فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی معتقد است: از همان زمان که مسئولین به فکر برنامه ریزی برای جمعیت کودک بودند، باید زیرساخت های اشتغال دوران جوانی همان جمعیت را نیز آماده می کردند.

وی از نحوه مواجهه مسئولان با نیازهای جمعیتی کشور انتقاد کرده و می گوید: مسئولان با نیازهای جمعیتی کشور منفعلانه برخورد می کنند و ما هر وقت درگیر یک مشکلی می شویم به دنبال حل مسئله می گردیم.

دبیر شورای مهندسی فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی می افزاید: متولدین دهه ۶۰ هم اکنون در سن ازدواج هستند و مسکن می خواهند، اما ما چه کردیم؟ برای مثال: برای افزایش ظرفیت مسکن طی چهار پنج سال گذشته برنامه داشتیم؛ در حالی که باید برنامه ریزی های ما برای مسکن از حداقل دو دهه پیش وجود داشت. در زمان حاضر نیز، نسبت به وضعیت جمعیتی که در پیش داریم، باید از الان کاری انجام دهیم و برنامه داشته باشیم.

به گفته اسحاقی، پنجره جمعیتی در طول تاریخ یک ملت، یک بار رخ می دهد که برای تاریخ ما، در زمان حاضر این اتفاق افتاده است و از آنجا که این فرصت یک فرصت ویژه است، باید با برنامه ریزی استفاده بهینه از جمعیت یاد شده داشته باشیم. صرف نظر از این موضوع که خود دهه شصتی ها نیز، باید نسبت به آینده جمعیتی کشور حساسیت داشته باشند و با فرزندآوری از کاهش نرخ باروری جلوگیری کنند، باید تلاش کرد تا جمعیتی با کیفیت داشته باشی

باید ساده زیست شد تا نرخ ازدواج بالا برود.

حالا نوبت خود دهه شصتی هاست تا قدم بردارند و با تغییر در سبک زندگی، ملزومات ازدواج یا فرزندآوری خود را فراهم کنند. دکتر علیرضا مرندی نماینده مردم تهران در خانه ملت برای بالارفتن نرخ باروری به همه جوانان توصیه می کند:‌‌ باید ساده زیست شد تا نرخ ازدواج بالا برود. مشکل ما این است برخی خانواده ها منتظر می مانند سال بعد وضع مالی شان خوب شود تا بتوانند فرزندشان را عروس یا داماد کنند یا اگر ازدواج کرده اند، بتوانند بچه دار شوند. این که وضع بهتر می شود یک سراب است. چون متناسب با رشد اقتصادی خانوار، سطح انتظارات هم بالا می رود، بنابراین نسبت انتظارها و درآمد ثابت می ماند. پس انتظار می رود همه جوانان در سن ازدواج به خصوص دختران و پسران دهه شصتی، با پایین آوردن سطح توقعات و انتخاب ساده زیستی به افزایش نرخ جمعیت کمک کنند و کشور را در سال های آتی از پیری جمعیت و کاهش نرخ باروری نجات دهند، البته در این مسیر مسئولین نیز، باید اقدامات مهمی را برای تحقق خواسته های این قشر از جامعه به خصوص در بحث اشتغال انجام دهند.